Wydawca treści
Metoda Sobańskiego
Zamocowany na dźwigu kosz ułatwia transport dużej masy nasion do kotła w którym poddawane są następnie zabiegowi termoterapii. fot. Łukasz Wojciechowski
Przed siewem należy powierzchnię koniecznie ogrodzić - w celu zabezpieczenia żołędzi przed dzikami. fot. Łukasz Wojciechowski
Wiosną na powierzchni sadzi się zazwyczaj jednoroczną sosnę. fot. Łukasz Wojciechowski
Leśniczy, na mapie wskazuje pracownikowi usług lesnych, miejsca w których należy zdjąć ogrodzenie w celu udostępnienia uprawy zwierzynie. fot. Łukasz Wojciechowski
Jak widać, jeżeli dąb trafi na żyźniejszy fragment powierzchni to radzi sobie całkiem nieźle, sosna jest dla niego idealną sąsiadką - bardzo dobrze razem rosną. fot. Łukasz Wojciechowski
Wszystkie żołędzie przed siewem są zaprawiane odpowiednim preparatem zabezpieczającym przed grzybami pasożytniczymi. fot. Łukasz Wojciechowski
Kocioł do termoterapii żołędzi - poddaje się je działaniu temperatury około 42 stopni Celsjusza - która zabija większość szkodliwych grzybów. fot. Łukasz Wojciechowski
Pracownicy ZUL zdejmują siatkę we wskazanych miejscach. fot. Łukasz Wojciechowski
Nasiona przechowywane i transportowane są w dużych plastikowych wentylowanych beczkach. fot. Łukasz Wojciechowski
Metoda Sobańskiego, choć ta nazwa pojawiła się oficjalnie dopiero w 2004 roku, swoje korzenie ma w Nadleśnictwie Ośno lubuskie gdzie prace nad nią znacznie wcześniej rozpoczął ówczesny nadleśniczy Stanisław Sobański . W Nadleśnictwie Bytnica metodę tą stosujemy od 2003 roku Pozwala ona stworzyć drzewostany składające się z wielu gatunków. Są one o wiele bardziej odporne na występujące co raz częściej w przyrodzie anomalie.
Gołym okiem widać większą różnorodność gatunkową na uprawie powstałej w ramach metody Sobańskiego.
Metoda ta próbuje naśladować naturę – wykorzystuje ona bowiem siew nasion różnych gatunków jako półnaturalny sposób odnawiania lasu. W optymalnym wariancie jej stosowania nasiona dębu (zazwyczaj bezszypułkowego) są wysiewane jesienią, a wraz z nimi także inne gatunki (jarząb, grab, grusza, jabłoń i inne), których zadaniem jest pielęgnowanie siedliska.
Ciągnik przygotowujący glebę przy użyciu frezu z jednoczesnym wysiewem nasion drzew i krzewów w ramach metody Sobańskiego. W powstałych pasach spulchnionej gleby wiosną posadzimy sadzonki sosny, pomiędzy którymi następnie pojawią się siewki z nasion wysianych jesienią.
Nasiona wysiewane w trakcie jesiennego przygotowania gleby, podczas wykonywania orki. Wiosną następnego roku wprowadza się sadzonki sosny, zgodnie ze składem gatunkowym lasu określonym w Planie urządzania lasu.
Między posadzonymi w okresie wiosennym sadzonkami sosny, kiełkują siewki różnych gatunków drzew i krzewów.W stosowaniu takiej formy odnowienia dopatrzyć się można licznych korzyści.
Obecnie w Nadleśnictwie Bytnica prawie 94% powierzchni pokrywa sosna. Zastosowanie metody Sobańskiego pozwoliło zwiększyć różnorodność biologiczną na tym obszarze.
Dodatkowe zalety metody to:
1) Promowanie siewu nasion - metody alternatywnej dla sadzenia, naśladującą przyrodę,
a zarazem o wiele tańszą w zastosowaniu niż sadzenie drzew gatunków liściastych.
2) Wykorzystanie gatunków liściastych jako wskaźnika żyźniejszych fragmentów powierzchni - tam gdzie dąb trafi na fragment ziemi o zwiększonej zawartości substancji pokarmowych rośnie lepiej – w tym miejscu leśnicy popierają jego hodowlę
z nadzieją, że będzie tworzył on wartościową domieszkę w dojrzałym drzewostanie.
3) Zwiększenie odporności – uprawy, a następnie drzewostany powstałe w wyniku stosowania tej metody są bardziej odporne na szkodliwy wpływ czynników przyrody ożywionej
i nieożywionej.
4) Urozmaicenie bazy żerowej dla zwierzyny – duża masa liści produkowana przez gatunki wysiewane w ramach metody, zwiększa oraz stanowi urozmaicenie bazy pokarmowej dla zwierzyny.
Całą odnawianą powierzchnię należy przed siewem ogrodzić – w innym przypadku żołędzie zostałyby zjedzone przez dziki – stanowią one bowiem jeden z ich ulubionych przysmaków. Jednak czasami już w drugim roku uprawa jest udostępniana. Jest rozgradzana w celu umożliwienia żeru zwierzynie Bardzo chętnie zgryzany jest jarząb – który wyjątkowo bujnie rośnie szczególnie na żyźniejszych siedliskach.
Nadleśnictwo Bytnica stosuje metodę Sobańskiego na bardzo dużą skalę, odnawiając z jej użyciem corocznie około 100ha powierzchni. Nasze starania zostały docenione, Nadleśnictwo było wielokrotnie nagradzane m.in. takimi nagrodami jak „Lider Polskiej Ekologii", „Panteon Polskiej Ekologii", „Hit Ziemi Lubuskiej".
Łukasz Wojciechowski
dr inż. Piotr Niemiec
